კატეგორია - ეკლესია ^{(გვერდი 17/39)}

კიკილაანთ ეკლესია დარბაზულია (6,5 X 4,2 მ), ნაგებია რიყის ქვით. შესასვლელი სამხრეთითაა. ნახევარწრიულ, ოდნავ ნალისებრ აფსიდში ერთი სარკმელი და ორი მცირე ნიშია. ერთი სარკმელი დასავლეთ კედელშია. გადახურვა არ არის შემორჩენილი.

აღწერა არ არის

კლიკის ჯვრის ეკლესია არის სამეკლესიიანი ბაზილიკა (10,5X10 მ), ნაგები ნატეხი ქვით, კონსტრუქციის ნაწილები (ტრომპები, პილასტრები, კონქი, თაღები, კარისა და სარკმლის წირთხლები და შუა ეკლესიის გარე კუთხეები) - შირიმის ქვის კარგად დამუშავებული კვადრებით. ნაგებობა დაზიანებულია: არ არის შემორჩენილი შუა ეკლესიის გადახურვა და კედლების ზედა ნაწილი, საბჯენი თაღები, ჩრდილოეთისა და სამხრეთ ეკლესიის კედლები შემორჩენილია 1-2 მეტრის სიმაღლეზე. ნაგებობა შედგება შუა ეკლესიისა და მის სამხრეთით და ჩრდილოეთით, მთელ სიგრძეზე მოგვიანებით მიშენებული ორი უფრო დაბალი ეკლესიისაგან.

აღწერა არ არის

კონდოლის ნათლისმცემლის ეკლესია — დარბაზული ტიპის სამნავიანი ბაზილიკა. მდებარეობს თელავის მუნიციპალიტეტის სოფ. კონდოლში. პირველად შესწავლილი იყო 1922 წლის 12 ნოემბერს, ხოლო აზომვითი სამუშაოები შესრულდა 1933 წლის 25 დეკემბერს. ეკლესია გარემონტდა XIX საუკუნეში. ეკლესია თავისი ფორმებით ვიწროა, სიგრძეში კი გრძელი. გაცილებით ვიწროა გვერდითა ნავები, რომელთაგან აღმოსავლეთი სარკმლები მრუდეთაა გაჭრილი. აღნიშნული შესაძლებელია გამოწვეული ყოფილიყო ძეგლის გადაკებისას გამოწვეული ცვლილებით. ეკლესიას ორი შესასვლელი აქვს, სამხრეთიდან და დასავლეთიდან. მიუხედავად იმისა რომ ეკლესია სიგრძეში საკმაოდ გრძელია მასში მხოლოდ ორი წყვილი სვეტია. თავისი ფორმებით კონდოლის ეკლესია წააგავს ხაშმისა და ხირსის ეკლესიებს.

აღწერა არ არის

სოფელ კაჭიოში (კოჭიო) დგას X საუკუნის დარბაზული ტიპის ეკლესია, რომელიც ახალქალაქიდან 24 კილომეტრითაა დაშორებული და ზღვის დონიდან 1720 მეტრზე მდებარეობს. ეკლესიის კედლები და კამარა მოპირკეთებულია მოწითალო ფერის ბაზალტის კარგად დამუშავებული კვადრებით. ეკლესიის ფასადები და შიგა მხარე საკმაოდაა მოჩუქურთმებული (სარკმლები, ინტერიერის კედლის სვეტების თავები და სხვ.). აღმოსავლეთ და დასავლეთ სარკმლების თავზე ჯვარია ამოკვეთილი. ფასადებზე გვხვდება ბარელიეფებიც. სამხრეთიდან და დასავლეთის მხრიდან ეკლესიის შესასვლელი ყოფილა. დასავლეთის კარი ახლა ამოქოლილია. სახურავი მთლიანად მოცლილი აქვს, ხოლო სამხრეთის კედლის ზედა ნაწილი მონგრეულია. ეკლესიის ეზო სავსეა ძველი საფლავის ქვებით. ერთ - ერთ მათგანზე ამოკვეთილია წარწერები.

ეკლესიას არა აქვს დამათარიღებელი წარწერა. მის იატაკში ორი საფლავია- ლუარსაბ და დიმიტრი ჩერქეზიშვილებისა. ისინი, როგორც ეტყობა ძმები იყვნენ ორივე იორამის ძედ მოიხსენიება, მათი დედა კი ამილარბარ-სახლთუხუცესის ასულად. თოთხმეტი წლის ლუარსაბის საფლავის ქორონიკონი (უპბ) 1794 წელს იძლევა, დიმიტრისა - 1818 წელს. ამ ცნობების მიხედვით მხოლოდ იმის თქმა შეგვიძლია, რომ ეკლესია აშენდა 1794 წლამდე. სხვა წერილობითი მასალა არ მოგვეპოვება.

ტაძრის კედლებზე შემორჩენილი წარწერებიდან ირკვევა, რომ აფხაზთა მეფის ლეონ III-ს დროს, 964, იოანე ეპისკოპოსის (კუმურდოელის) თაოსნობით ქართველ ხუროთმოძღვარს საკოცარს დაუწყია ტაძრის მშენებლობა. ბაგრატ IV-ის მეფობაში (1027-1072) ტაძრისათვის სამხრეთი სტოა მიუშენებიათ. დასავლეთ შესასვლელის წარწერაში აღნიშნულია ეკლესიის შეკეთება-გადაკეთება XVI საუკუნეში. კუმურდოში მოღვაწე მწიგნობართაგან აღსანიშნავი არიან იოანე კუმურდოელი (X ს.), რომელიც შემდეგ სინის მთაზე მოღვაწეობდა, ზოსიმე (XI ს.) და სხვა.

ლავრისხევის ეკლესია თარიღდება X საუკუნის პირველი ნახევრით. ეკლესია ჯვარ-გუმბათოვანი თავისუფალი ჯვრის ტიპის ნაგებობაა (9,5X9 მ). ნაგებია საშუალო ზომის მოყავისფრო-მოყვითალო ნატეხი ქვიშაქვით. გამოყენებულია ბაზალტი და ტუფიც. XIX საუკუნეში ეკლესია შიგნიდან და გარედან შელესეს და მოხატეს, დააგეს ხის იატაკი, დადგეს კანკელი და გადახურეს თუნუქით. ეკლესიას ორი შესასვლელი აქვს – ჩრდილოეთი მკლავის ჩრდილოეთ კედელში და დასავლეთ მკლავის სამხრეთ კედელში (XIX საუკუნეშია გაჭრილი).