Region of Mtskheta-Mtianeti ^{(Page 8/14)}

კვირაცხოვლის ეკლესია დარბაზულია (4,5X4,9 მ) – უაფსიდო. ნაგებია ნატეხი ქვითა და ფიქლით. სახურავი და ლავგარდანი შეცვლილია. ეკლესიაში შესასვლელი სამხრეთიდანაა. კარი თარაზულადაა გადახურული. აღმოსავლეთ და სამხრეთ კედლებში თითო სწორკუთხა სარკმელია. აღმოსავლეთ სარკმელს საფეხუროვანი ძირი აქვს. სარკმლის ქვემოთ, კედელზე, ტრაპეზის ქვაა მიდგმული. სარკმლის გვერდებზე თითო სწორკუთხა ნიშია. მსგავსი ორ–ორი ნიშია ჩრდილო და დასავლეთ კედლებში. ეკლესია გადახურულია კამარით, რომელსაც განივკვეთში სამცენტრიანი თაღის ფორმა აქვს.

ლებაისკარი – შუასაუკუნეების ქართული ხეროთმოძღვრების ძეგლი, თუშეთ-ხევსურეთში გავრცელებული საცხოვრებელი ციხე-სახლის ერთ-ერთი ნიმუში. მდებარეობს სოფელ ლებაისკართან (პირიქითა ხევსურეთი), შატილის გზაზე.

ლომისა წინარექრისტიანული ღვთაება იყო მთიულეთში. სახელწოდებას ხალხურ გადმოცემათა ტრადიცია ლომა ხარს უკავშირებს. მოგვიანებით, ეს კულტი მთვარის ღვთაებას დაუკავშირდა. ამას მოწმობს ის ფაქტი, რომ ხარის საკულტო გამოსახულებებს (რქებს) ხშირად ახალი მთვარის მოყვანილობა აქვს. ლეგენდებისა და რიტუალების თანახმად, ლომისა მონადირე, მხედარი ღვთაება იყო.

თავდაპირველად აქ იდგა მხოლოდ ზურგიანი კოშკი. XVII საუკუნის II ნახევარში ბარიდან ამოსულ ერთ–ერთ ფეოდალს, კოშკის თავდაცვისუნარიანობის მიზნით, მის ქვემოთ მდებარე ფერდობის ნაწილი მაღალი გალავნით შემოუზღუდავს და რამდენიმე ნაგებობა აუგია. მასვე ხელთ უგდია ვაშლობისა და ჭართლის ხეობა და ადგილობრივი მოსახლეობა საყმო გადასახადებით დაუბეგრავს. მთიულები ვერ შეგუებიან ციხეში გამაგრებული ფეოდალის თვითნებობას და იგი ხევსურთა დახმარებით ციხიდან განუდევნიათ. შემდგომში ციხე ემსახურებოდა არაქართველ მთიელ მოთარეშეთაგან ჭართლისა და ვაშლობის თემების დაცვას.

ნასოფლარ ჟინვალის მღვიმეს ეკლესია (8,4X4,6 მ) მდებარეობდა ნასოფლარ მღვიმეს განაპირას, ჩრდილო–აღმოავლეთით. განეკუთვნებოდა VIII-IX საუკუნეებს. ნაგები იყო სხვადასხვა ზომის ნაგები ქვით. შესასვლელი სამხრეთი კედლის დასავლეთ ნაწილში ჰქონდა მოწყობილი. აღმოსავლეთით ორი საფეხურით შემაღლებული, ოდნავ ნალისებრი აფსიდის ღერძზე გაჭრილი სარკმლის წირთხლები და თაღი შირიმის ნათალი ქვებით იყო გამოყვანილი. სარკმლის ქვემოთ, კედელზე მიშენებული იყო კუბური ტრაპეზი. საკურთხევლის წინ იდგა ნატეხი ქვით ნაგები კუბური ფორმის კვარცხლბეკი ჯვრის ჩასასმელი სწორკუთხა ღრმულით. ეკლესიას ჩრდილოეთიდან თანადროული მინაშენი ეკვროდა, რომლის შესასვლელი ჩრდილო კედლის აღმოსავლეთ ნაწილში იყო მოწყობილი. მეორე მინაშენი (მთლიანად იყო დანგრეული) ეკლესიას სამხრეთიდან ჰქონია. იგი ეკლესიისათვის გვიანდელ შუა საუკუნეებში მიუშენებიათ.

მემორიალური მუზეუმი დაფუძნდა 1983 წელს. ექსპონატთა რაოდენობა: 1584. მუზეუმში დაცულია ცნობილი ქართველი პოეტის მირზა გელოვანის (1917-1944 წწ.) ცხოვრებასა და მოღვაწეობასთან დაკავშირებული მემორიალური ნივთები, მე-19 და მე-20 საუკუნის დასაწყისის ეთნოგრაფიული ხასიათის მასალები, პოეტის კრებულების სხვადასხვა პერიოდის გამოცემები, ფოტო, დოკუმენტური მასალები და სხვ. მისამართი: თიანეთი, ვაჟა-ფშაველას ქ.35, ტელ: (+995 348) 291197, +995 599 425321

მთავარანგელოსთა მიქაელისა და გაბრიელის სახელობის მშენებარე სამონასტრო კომპლექსი (მეორე ფოტოზე მოცემულია კომპლექსის პროექტი).

მთავართას კომპლექსის ნაგებობები მძლავრი გალავნით შემოვლებულ თითქმის წრიულ ფართობზე ორ ჯგუფადაა განლაგებული. ერთ ჯგუფს შეადგენს ეზოს შუაში მდებარე წმინდა გიორგის ეკლესია და მასზე სამხრეთიდან და დასავლეთიდან მიშენებული რამდენიმე ნაგებობა. მეორე ჯგუფს კი – ეზოს ჩრდილო–დასავლეთ ნაწილში მდგარი ორსართულიანი საცხოვრებელი, რომელსაც აღმოსავლეთიდან ოროთახიანი ნაგებობა ეკვრის. ნაგებობები ძლიერ დაზიანებულია. მათი უმრავლესობა ნანგრევებადაა ქცეული და ხშირი მცენარეულობითაა დაფარული.

კომპლექსი სხვადასხვა დანიშნულებისა და ქრონოლოგიურად განსხვავებულ რამდენიმე ნაგებობას შეიცავს, რომლებიც მცირე ფართობზე მჭიდროდაა განლაგებული. კომპლექსის მთავარი ნაგებობაა – IX-X საუკუნეების წმინდა გიორგის ეკლესია; მისგან დასავლეთით (სამიოდე მეტრზე) ორი სწორკუთხა ნაგებობა დგას, ხოლო სამხრეთით 8 მ–ზე, ერთიმეორეზე მიშენებული სამი სხვადასხვა ზომის სადგომი. ამ მხარეს რელიეფი დაბლდება, რის გამოც სადგომების ჩრდილოეთი ნაწილი ფერდობშია შეჭრილი.

No description